Proffiliau ac astudiaethau achos Llysgenhadon STEM

Rwyf wedi bod yn feddyg yn gweithio yn y GIG am y 25 mlynedd diwethaf. Meddyg teulu ydw i, gyda diddordeb arbennig mewn niwro-amrywiaeth, ac yn Athro Cysylltiol mewn Gofal Sylfaenol yn Ysgol Feddygol Prifysgol Abertawe lle rydw i'n un o'r tîm sy'n goruchwylio addysgu a dysgu myfyrwyr meddygol a rhai ar y cwrs Cydymaith Meddygol.

Rwyf wedi bod eisiau bod yn feddyg cyn hired ag y gallai gofio. Deuthum yn feddyg oherwydd fy mod wir yn caru pobl ac rwyf wir eisiau gwneud gwahaniaeth i fywydau pobl. Sut well i wneud hyn na thrwy astudio meddygaeth? Mae gwyddoniaeth yn sail i feddygaeth. Mae'r holl ddatblygiadau arloesol a ddefnyddiwn bob dydd o ganlyniad i wyddoniaeth. O brofion gwaed i belydrau X, o gyffuriau lleddfu poen i driniaethau canser. Yr offer rydyn ni'n eu defnyddio i wneud diagnosis a'r cyffuriau rydyn ni'n eu defnyddio i'w trin. Gwyddoniaeth YW meddygaeth ond mae'n fwy na gwyddoniaeth. Yn y bôn, meddygaeth yw cymhwyso gwybodaeth wyddonol er mwyn gwneud gwahaniaeth i fywydau pobl.

Rwy'n angerddol am gydraddoldeb. Yn 2019 enillais Wobr Arloesi Addysgu a Dysgu BMA a Gwobr Athro Clinigol y Flwyddyn am fy ngwaith ar ehangu mynediad at feddygaeth a datblygu mentrau recriwtio mewn gofal sylfaenol ac mewn cymunedau heb wasanaeth digonol. 

Fy hoff beth am fod yn Lysgennad STEM? Cefnogi'r myfyrwyr hynny sydd am ddod yn Feddygon Yfory.

Beth sy’n fy ysbrydoli?

Yn gyntaf fy nheulu, rwyf am wneud fy meibion yn falch a sicrhau bod ganddynt fodel rôl benywaidd cryf yn eu bywyd. Yn ail y gwirfoddolwyr anhygoel sydd gyda ni gyda Show Me The Science, rydw i mor hynod falch ohonyn nhw maen nhw'n gwneud gwaith gwych bob tro rydyn ni'n mynychu digwyddiad. Rwy'n gweithio ym maes gofal iechyd a rhan o fy rôl a'r labordy rwy'n gweithio ynddo yw helpu i ddiagnosio canser, felly rwyf wirioneddol yn cael fy ysbrydoli gan ein cleifion a'u rhwydwaith cymorth.

Fy nhaith at yrfa STEM oedd:

Doeddwn i ddim yn mwynhau gwyddoniaeth yn yr ysgol ond cefais fy annog i ddysgu bob amser gan fy nhaid felly pan ddaeth i mi adael yr ysgol a chwilio am swydd roedd yn adnabod rheolwr labordy yn yr ysbyty lleol a chefais fynd yno ar ymweliad. Mae gweld y gwahaniaeth rhwng gwyddoniaeth a addysgir yn yr ysgol a sut mae'r wybodaeth honno'n cael ei chymhwyso mewn ffordd ymarferol yn wahanol iawn ... ac roeddwn i wrth fy modd. Roeddwn bob amser yn meddwl am wyddoniaeth fel ymchwil yn unig ond dangosodd hyn broffesiwn gwahanol i mi ac un yr oeddwn yn ymddiddori ynddo ac yn frwdfrydig drosto gan ei fod yn helpu pobl pan oedd ei angen arnynt fwyaf. Roedd hynny dros 20 mlynedd yn ôl ac rydw i wedi gweithio mewn amrywiol ddisgyblaethau gwyddoniaeth fiofeddygol mewn adrannau patholeg ac rydw i bellach wedi ymgartrefu o fewn histopatholeg, lle rydyn ni'n edrych ar feinwe heintiedig.

Profiad ysgol:

Wnes i wir ddim mwynhau'r ysgol. Doeddwn i ddim yn academaidd a dim ond y pynciau mwy artistig oeddwn i’n eu mwynhau. Roeddwn bob amser yn cael y graddau gwaethaf ar gyfer gwyddoniaeth ac nid oeddwn yn ymgysylltu o gwbl, doeddwn i ddim yn deall ffiseg na chemeg ond roeddwn i'n hoffi bioleg sy'n un rheswm pam rwy'n credu bod gofal iechyd yn fy siwtio i ac rwy'n gweddu i weithio ym maes gofal iechyd. Fe wnes i grafu gradd C mewn gwyddoniaeth ar gyfer fy TGAU ond fe wnes i wir ddod o hyd i'm hyder pan es i mewn i flynyddoedd 12 a 13. Fe wnes i yn anfoddog GNVQ mewn gwyddoniaeth, mae'r cymhwyster hwn wedi diflannu nawr ond roedd yn gymhwyster galwedigaethol o'i gymharu â'r Safon Uwch academaidd. Doeddwn i ddim wir eisiau astudio gwyddoniaeth ond roeddwn i'n teimlo y dylwn i gan y byddai'n debygol o roi gwell rhagolygon gyrfa i mi o gymharu â'r GNVQs eraill a oedd ar gael ar y pryd. Fe wnes i yn eithaf da yn y coleg a chwblhau fy GNVQ gyda gradd teilyngdod, ond roeddwn i dal ddim yn siŵr beth roeddwn i eisiau ei wneud fel gyrfa. Roeddwn yn wirioneddol awyddus i fynd i mewn i ffisiotherapi ond dywedwyd wrthyf ychydig flynyddoedd ynghynt ei bod yn amheus iawn y byddwn yn cael unrhyw un o fy TGAU felly anghofiwch am wneud cais i wneud Safon Uwch i gyrraedd y brifysgol. Fodd bynnag, cefais fy hun yn cwblhau addysg bellach gyda chymhwyster gwyddonol a hyder newydd felly es i i'r brifysgol i astudio bioleg ddynol, ond nid oedd yn syml gan fy mod wedi mynd yn sâl ac yn gorfod colli ychydig fisoedd felly rhwng ailadrodd rhan o’r flwyddyn es i edrych o amgylch labordy ysbyty gartref a dechrau gweithio'n wirfoddol.

Llwybr gyrfa:

Dechreuais trwy weithio'n wirfoddol fel cynorthwyydd labordy meddygol (MLA) yn labordy gwyddoniaeth biofeddygol yr ysbyty lleol yn yr adran histopatholeg ac roeddwn i yno am bron i flwyddyn. Yna symudais draw i fiocemeg gan fod ganddyn nhw rôl MLA amser llawn ac arhosais i yno am bron i 3 blynedd. Yn ystod yr amser hwn y cyfarfûm â fy ngŵr a phenderfynais symud i Gaerdydd. Llwyddais i gael swydd fel MLA yn Ysbyty Athrofaol Cymru lle bûm yn ffodus iawn i gylchdroi o amgylch llawer o wahanol labordai. Rwyf wedi gweithio ym maes banc gwaed, haematoleg a sgrinio babanod newydd-anedig sy'n adran arbenigol sy'n profi gwaed mam i asesu'r risg y bydd y plentyn yn cael syndrom Down. Roeddwn yn ffodus iawn i fynd i Sefydliad Prifysgol Cymru, Caerdydd (UWIC) sydd bellach yn Brifysgol Metropolitan Caerdydd i gwblhau HNC achrededig IBMS mewn Gwyddoniaeth Biofeddygol. Cwblheais hwn a pharhau i weithio’n llawn amser, trwy fynd i gwblhau fy nghwrs un diwrnod yr wythnos ac roedd gen i deulu ifanc yn ystod yr amser hwn hefyd. Fe wnaeth cwblhau fy HNC ganiatáu imi symud ymlaen yn fy ngyrfa a gwnes gais llwyddiannus am rôl Ymarferydd Cysylltiol o fewn histopatholeg.

Cymerais seibiant am gwpl o flynyddoedd i edrych ar ôl fy nheulu ond dychwelais 6 mlynedd yn ôl i rôl ymarferydd cysylltiol ond y tro hwn o fewn adran histopatholeg arbenigol iawn sy'n arbenigo mewn patholeg pen a gwddf. Ni yw'r unig uned o'i math yng Nghymru ac rwy'n falch iawn o'r ffaith honno, mae'n golygu bod gan ein cleifion y gofal gorau posib. Yn ystod y 6 blynedd diwethaf a gyda chefnogaeth ac anogaeth anhygoel gan fy nghydweithwyr rydw i wedi dod yn Llysgennad STEM ac yn ddiweddar rydw i wedi cwblhau PGCert mewn Cyfathrebu Gwyddoniaeth ac Ymgysylltu â'r Cyhoedd. Cwblheais y cwrs hwn gan fy mod yn gyd-sylfaenydd grŵp allgymorth gwyddoniaeth o'r enw Show Me The Science, rydym yn cynnal gweithdai mewn ysgolion ac yn mynychu gwyliau i hyrwyddo gwyddoniaeth, cyflwyno gyrfaoedd gwyddonol ac ennyn diddordeb y cyhoedd mewn gwyddoniaeth.

Pwy neu beth ddylanwadodd ar fy newisiadau?

Mae fy nhaid wedi bod yn un o'r dylanwadau cadarnhaol mwyaf yn fy mywyd, mae unrhyw un sy'n fy adnabod yn gwybod mai ef yw fy arwr llwyr. Mae bob amser wedi ein hannog i ddysgu, peidio byth â stopio dysgu, gofyn cwestiynau bob amser ac i gymryd cyfleoedd wrth iddynt godi. Er bod yn rhaid i mi gyfaddef nad oeddwn yn awyddus ei fod mor awyddus imi ddysgu gwyddoniaeth a mathemateg gan mai'r rhain oedd fy mhynciau gwaethaf yn yr ysgol. Fodd bynnag, o edrych yn ôl, rydw i wir yn teimlo bod cael perthynas negyddol â gwyddoniaeth yn yr ysgol a nawr cael profiad mor gadarnhaol ohonno yn fy mywyd gwaith wedi fy ngwneud yn well Llysgennad STEM.

Rhan orau fy ngwaith:

Fy hoff dasg y dydd yw helpu'r ymgynghorydd yn ystod dyraniad. Dyma pryd y byddwn yn derbyn sbesimen a bydd yr ymgynghorydd yn edrych arno, yn ei ddisgrifio ac weithiau'n tynnu llun o'r sbesimen. Fy ngwaith i yw ysgrifennu'r disgrifiad maen nhw'n ei roi ac yna eu cynorthwyo os oes angen lluniau. Rwyf wrth fy modd â'r rhan hon o fy swydd gan mai dyma pryd rydyn ni'n cael gweld yr hyn rydyn ni'n delio ag ef, mae ein patholegydd ymgynghorol yn wych, bydd bob amser yn egluro ac yn dangos i mi pam ei fod yn nodi anghysondeb penodol. Agwedd arall ar fy ngwaith rwy'n ei fwynhau'n fawr yw swydd fedrus iawn microtomi. Microtomi yw pan fydd darnau tenau iawn (4µm o drwch) yn cael eu torri o ddarn o feinwe, mae hyn yn ffurfio rhuban sy'n arnofio ar faddon dŵr cynnes. Yna mae'n rhaid i ni godi un rhan o'r rhuban hwn yn ofalus ar dafell sydd wedyn yn mynd i'w staenio. Rydyn ni'n cael ein hasesu'n allanol ar ansawdd ein sleidiau felly mae angen i ni sicrhau nad oes rhwygiadau na phlygiadau yn yr adran rydyn ni'n ei dewis ar gyfer y sleid. Ar y cyfan rwyf wrth fy modd bod y rhan fach rydw i'n ei chwarae yn y GIG yn cael effaith enfawr ar ofal cleifion.

Diwrnod gwaethaf yn y gwaith:

Rhaid imi fod yn onest a dweud mai fy nyddiau gwael yw pan welwn sbesimenau gan gleifion sy'n sâl iawn. Rwy’n casáu’r ffaith bod rhai achlysuron lle na fydd fy ngorau byth yn ddigon da i’r claf hwnnw. Fodd bynnag, pan ddaw'r achosion hyn, rwy’n atgoffa fy hun mai'r cyfan y gallwn ei wneud yw darparu diagnosis cywir sydd yr un mor bwysig wrth reoli clefyd hyd yn oed os nad yw'n trin y clefyd.

Y cyngor gorau ges i:

Mae fy nhaid bob amser wedi bod yn eiriolwr dros ddysgu. Mae'n 92 mlwydd oed ac yn dal i fwynhau dysgu pethau newydd sy'n ysbrydoliaeth enfawr i mi. Mae bob amser wedi dweud wrtha i am ddal ati i ddysgu. Hefyd mae'n rhaid i mi ddweud fy mod i bob amser wedi cael fy annog i fynd ar drywydd unrhyw fenter newydd sydd wedi'i chyflwyno i mi. Mae fy nghydweithwyr ac ymgynghorydd wedi fy nghefnogi mewn unrhyw beth rwy'n ei wneud, ac yn dal i wneud hynny. Oherwydd hynny, rwyf wedi cael rhai cyfleoedd anhygoel na fyddwn efallai wedi cael cyfle i'w profi pe na bawn wedi fy annog ganddynt.

Y cyngor gorau gallaf ei roi:

Mae’n hawdd i’w ddweud ond fy nghyngor i fyddai peidio byth â rhoi’r gorau iddi. Nid oes rhaid i "Na" olygu byth, gall olygu "ddim ar hyn o bryd", felly gyda hyn mewn golwg mae angen i chi greu eich cyfleoedd eich hun, mae hyn yn dangos gwytnwch, penderfyniad a meddwl blaengar. O edrych yn ôl rwy'n eithaf falch fy mod wedi mynd yn sâl, gan ei fod yn golygu bod yn rhaid i mi dreulio peth amser mewn labordy gwyddoniaeth biofeddygol a chanfod mai hon oedd yr yrfa yr oeddwn wedi bod yn edrych amdani. Felly er efallai na fydd pethau'n gweithio fel y cynlluniwyd, peidiwch â digalonni trowch hwn yn brofiad cadarnhaol a ffeindiwch lwybr gwahanol i ble’r ydych eisiau cyrraedd.

Tu allan i’r gwaith (diddordebau):

Rwyf wrth fy modd yn darlunio a braslunio. Dydw i ddim yn dweud fy mod i'n dda i ddim ond rydw i wir yn ei chael hi'n ymlaciol ac mae'n ffordd wych o ddianc rhag pwysau bywyd. Dwi hefyd yn hoffi darllen, dwi'n ffan enfawr o'r gyfres Kay Scarpetta a ysgrifennwyd gan Patricia Cornwell. Yn ystod y cyfnod clo, rwyf wedi gweld darllen straeon bywyd go iawn Adam Kay yn ddyrchafol a gostyngedig. Hefyd mae'n rhaid i mi ddweud fy mod i'n ffan enfawr o Lego, felly pan fydd fy mechgyn yn gofyn a allaf eu helpu i adeiladu rhywbeth rwy'n neidio ar y cyfle i dreulio amser gyda nhw yn adeiladu setiau Minecraft Lego (mae'n bleser euog gen i !!).

Beth nesaf?:

Hoffwn gwblhau'r cwrs iaith arwyddion rydw i wedi'i ddechrau. Mae'n bwysig iawn i mi geisio bod mor gynhwysol ag y gallaf fod gyda'r digwyddiadau rwy'n eu mynychu gyda Show Me The Science ac roedd yr uned HIRB yn Ysgol Gynradd Coed Glas yn ysbrydoliaeth enfawr imi gymryd iaith arwyddion.

Yn ddiweddar, rwyf wedi cwblhau PGCert mewn cyfathrebu gwyddoniaeth ac ymgysylltu â'r cyhoedd ym Mhrifysgol Caeredin felly efallai y byddaf yn edrych i mewn i gwblhau gradd meistr yn yr un maes.

Pwy a ŵyr, mae gen i restr hir o bethau yr hoffwn eu cyflawni, eu cwblhau neu roi cynnig arnyn nhw (gan gynnwys padlfyrddio !!) dim ond cael yr amser i'w wneud gan fy mod wrth fy modd yn treulio unrhyw amser sbâr sydd gen i gyda fy nheulu.

Beth sy’n fy ysbrydoli?

Gweithio ar brosiectau/arbrofion ymchwil gwyddonol ddiddorol iawn, p'un a yw ar yr ochr arbrofol neu'r agwedd ddamcaniaethol ar broblemau ffiseg. Hefyd, gweithio gyda gweithwyr proffesiynol STEM eraill.

Fy nhaith at yrfa STEM oedd:

Coleg ar ôl gadael yr ysgol i astudio cwrs sylfaen Peirianneg am flwyddyn. Yna prentisiaeth ymrwymedig pedair blynedd mewn Peirianneg Drydanol ac Offeryniaeth ac ennill cymwysterau City and Guilds, Tystysgrif Genedlaethol Arferol (ONC) a Thystysgrif Genedlaethol Uwch (HNC).

Profiad ysgol

Da iawn mewn ffiseg, gwan mewn mathemateg, cymhedrol mewn pynciau eraill ac yn rhagori mewn rygbi’r undeb.

Llwybr gyrfa

Wedi cwblhau prentisiaeth ymrwymedig pedair blynedd mewn Peirianneg Drydanol ac Offeryniaeth, yna ymuno ag Awdurdod Ynni Atomig y DU (UKAEA) a hyfforddi i ddod yn ffisegydd. Astudio ar gyfer BSc mewn Ffiseg a Pheirianneg Drydanol, MSc mewn Ffiseg Niwclear / Peirianneg, MSc mewn Astroffiseg, PhD mewn Ffiseg Plasma (pob un wedi'i noddi gan UKAEA).

Pwy neu beth ddylanwadodd ar fy newisiadau?

Fy athro ffiseg yn yr ysgol uwchradd, fy narlithydd mathemateg a darlithydd gwyddoniaeth peirianneg yn y coleg a rhaglen ofod NASA, gan gynnwys y llong ofod Apollo gyntaf yn glanio ar y Lleuad (Neil Armstrong, Buzz Aldrin a Michael Collins).

Rhan orau fy ngwaith:

Nodi a datrys problemau ffiseg/peirianneg ar y raddfa macro a micro. Hefyd, gweithio gyda gweithwyr proffesiynol STEM o lawer o wahanol wledydd.

Diwrnod gwaethaf yn y gwaith:

Treulio deuddeg mis o waith damcaniaethol ac ymarferol i adeiladu arbrawf dim ond er mwyn gohirio popeth oherwydd y pandemig covid-19. Rhoddwyd y rhediad arbrofol cyfan yn ôl fisoedd lawer.

Y cyngor gorau ges i:

Gofynnwch gwestiynau bob amser, peidiwch byth â bod ofn neu'n nerfus gofyn cwestiynau. Gweithio i wella unrhyw wendidau a allai fod gennych (ceisiwch gymorth os oes angen).

Y cyngor gorau gallaf ei roi:

Byddwch yn bositif, peidiwch â dilyn y dorf a chwestiynwch bopeth. Ymdrechwch i wella bob amser.

Tu allan i’r gwaith (diddordebau):

Rygbi'r Undeb, rydw i wedi chwarae, dyfarnu a nawr rydw i'n gynghorydd dyfarnwyr, yn helpu i gynhyrchu'r genhedlaeth nesaf o ddyfarnwyr. Rwy'n hoffi cerdded, darllen (gwyddoniaeth ffeithiol), teithio, treulio amser gyda fy nheulu a ffrindiau (yn gyffredinol bod yn gymdeithasol).

Beth nesaf?

Parhau â fy ymchwil i Ymasiad Thermoniwclear mewn cydweithrediad â chydweithwyr STEM ledled y byd. Datblygu fy meysydd ymchwil ym maes astroffiseg, yn benodol: Tyllau Duon, Tyllau Du Goruwchnaturiol, Tonnau Disgyrchiant o uno Tyllau Du, sêr Niwtron, Cysonnyn Hubble a'r Bydysawd sy'n Ehangu, Ynni Tywyll a Mater Tywyll, Ffurfio ac Esblygiad Galaith, Ffurfio Galaith Cyfrifiadol, Amser Astroffiseg Tonnau Parth a Disgyrchiant, Ffurfio Seren a Phoblogaethau Stellar, Offeryniaeth Seryddol.

Fy meysydd gweithgaredd eraill yw:

Darlithio a goruchwylio Ymchwil Academaidd (Meistr / PhD)

Ymgymryd ag Adolygiadau Cymheiriaid

Ymgynghorydd / Cynghorydd i'r Asiantaeth Ynni Atomig Rhyngwladol (IAEA).

Cyd-destun a Throsolwg

Mae Ysgol Gynradd Oldcastle yng nghanol tref ddiwydiannol Pen-y-bont ar Ogwr. Mae 440 o ddisgyblion yn mynychu o'r feithrinfa i Bl 6. Mae'r ysgol yn ysgol 'arloesol' sy'n gweithio gyda Llywodraeth Cymru ac ysgolion eraill i gyflwyno datblygiadau sy'n ymwneud â'r cwricwlwm newydd a dysgu proffesiynol.

Cenhadaeth Oldcastle yw 'Inspire Motivate and Educate'.

"Yn 2013 adnabu yr ysgol fod gan gwyddoniaeth a phynciau STEM cysylltiedig broffil isel o fewn yr ysgol ac fod perfformiad y disgyblion yn is na'r y lefel disgwyliedig. Penderfynodd yr arweinwyr a'r staff, os ymdym e eisiau technolegwyr, gwyddonwyr a mathemategwyr gwych, yna roedd angen adolygu'r ddarpariaeth a'r ymagweddau, er mwyn sicrhau fod y ddarpariaeth yn cefnogi pob dysgwr i sicrhau eu bod yn ennyn diddordeb yn y pynciau hyn."
Jeremy Malessa-Thompsom Pennaeth

Daeth Llysgenhadon STEM I'r ysgol yn gyntaf pan ddaeth rhiant (Jacqui Murray) yn Llysgennad STEM. Trafododd Jacqui â Jeremy bwysigrwydd ymgymryd a chyfleoedd trwy y Rhaglen Llysgennad STEM i gefnogi eu mentrau gwyddoniaeth.

Yn 2015, gofynnodd Jeremy i Jacqui a allai gynnal Wythnos STEM ym mis Tachwedd. Gyda'i gilydd, buont yn gweithio ar wythnos gyda sbectrwm cyffrous o ymgysylltiad gwyddoniaeth trwy sesiynau Llysgennad STEM, ymweliadau â chyflogwyr STEM lleol diddorol, ymweliadau i Ganolfan Wyddoniaeth, a phrofiadau gwyddoniaeth cysylltiedig â oedd hefyd yn cynnwys creadigrwydd trawsgwricwlaidd a'r celfyddydau. Roedd bob un wedi'i seilio ar faes llafur bob blwyddyn.

Cyrchwyd Llysgenhadon STEM ac ymweliadau â chwmnïau trwy geisiadau I'r Cydlynydd Llysgenhadon STEM, Sian Ashton. Datblygwyd a chynyddwyd ycysylltiad parhaus â'r ganolfan ar gyfer Wythnosau STEM 2016 a 2017.

Arweiniodd canlyniadau'r mentrau hyn at yr ysgol yn cael ei achredu gan adroddiad Arolygu Estyn ar gyfer: "Cyflwyno arfer da – trwy weithio gyda busnesau a phrifysgolion i ddatblygu wythnos gwyddoniaeth, technoleg, peirianneg a mathemateg (STEM) sydd wedi gwella dyheadau a chyrhaeddiad disgyblion."

Effaith ar bobl ifanc

Cynigir sesiynau ymgysylltu STEM yn yr Wythnos STEM i bob grŵp blwyddyn yn yr ysgol.

Mae ymweliadau safle yn cynnwys (wedi cynnwys): Gorsaf Bŵer Aberthaw (CA2); Sefydliad Niwrowyddoniaeth ac Iechyd Meddwl (Bl3), Adran Daeareg Amgueddfa Caerdydd (Bl 2); Canolfan Ryngwladol ar gyfer Hyfforddiant Aerofod (ICAT), Maes Awyr Rhws; Technolegau Sbectrwm a Viridor Waste Management. Trefnwyd yr ymweliadau hyn gan Lysgenhadon STEM a gyflogir yn y cwmnïau.

Roedd ymweliadau Llysgennad STEM yn yr ysgol yn cynnwys: Seryddiaeth: Mark Smith; Dylunio ac Adeiladu gyda'r Peiriannydd Dr Alun Armstrong; Cemeg: Sian Ashton; Peirianneg Trydanol: Jon Laver; DNA a'r Brain (Niwrowyddoniaeth Prifysgol Caerdydd), Gweithdai Peirianwyr Sifil Arup ac Aerodynameg: Luke Griffiths (Aston Martin)

Nid oedd ceisiadau STEM yn y byd go iawn wedi'u cyfyngu i themâu confensiynol, ond wedi'u hymestyn i bobi, rhith-realiti a bywyd Morol. Mae'r ysgol hefyd yn cymryd rhan yn y Diwrnod Bwydo Cynradd yn Ysgol Gyfun Bryntirion ym mis Chwefror.

Mae disgyblion yn cael eu cefnogi i ysgrifennu llythyrau diolch i bob Llysgennad STEM, gan ddatblygu medrau llythrennedd yn ogystal â bod yn ffordd ddefnyddiol o adlewyrchu ar y dysgu â ddigwyddod yn ystod yr wythnos.

"Roedd y disgyblion yn caru'r amrywiaeth o sesiynau a gynigiwyd ac roedd yn foddhaol gweld y disgyblion yn mwynhau dysgu mewn amgylchedd ysgogol."
Jeremy Malessa-Thompsom Pennaeth

• "Rwy'n dymuno gwneud cemeg yn yr ysgol bob dydd … Roeddwn i'n teimlo fel gwyddonydd go iawn, diolch gymaint am ymweld â 5ER"
  Isabella Blwyddyn 5
• "Roedd yn wir yn teimlo fod y dosbarth cyfan yn wyddonwyr go iawn"
  Ben Blwyddyn 6
• "… yn olaf yn y dyfodol, byddaf yn wyddonydd gwych oherwydd ti"
  Kyle Blwyddyn 5
• 'Nawr rwy'n gwybod yr holl wybodaeth yma, fe'i rhannaf â phawb sydd angen help … Rwy'n cael fy ysbrydoli i fod yn wyddonydd "
  Ella Blwyddyn 6

Effaith ar athrawon / arweinwyr

Yn dilyn y lansiad llwyddiannus yn 2015 dan arweiniad Jacqui Murray, mae'r ysgol bellach wedi cymryd drosodd y rhan fwyaf o'r Gwaith trefnu. Cyflawnwyd hyn trwy drosglwyddo cyfrifoldeb yn gadarn.

Mae'r cyswllt gyda'r Cydlynydd Llysgenhadon STEM yn bennaf trwy staff addysgu STEM yn bennaf. Yn 2017, cyflwynodd yr athrawon un o sgyrsiau gwyddoniaeth y flwyddyn flaenorol – sut mae'r ymennydd yn gweithio – gan nad oedd y Seicolegydd Gwybyddol yn gallu bod yn bresennol. Mae dangos sut mae'r ymagwedd hon yn gwneud STEM mewn ysgolion cynradd yn fwy hygyrch i staff a phlant.

"Diolch yn fawr am fynychu ein wythnos STEM ddoe. Cafodd y disgyblion amser gwych. Diolch am y gwaith caled yr ydych yn ei roi i drefnu a chyflwyno'ch sesiynau. Rwy'n gobeithio y gallwn gydweithio eto y flwyddyn nesaf ar STEM 2018."
Katie Lincoln – athrawes

"Rydym wedi bod yn ffodus iawn i gael llawer o ymwelwyr i'r ysgol yr wythnos hon ac rydym mor ddiolchgar i bawb sydd wedi rhoi o'r gorau i ddatblygu gwybodaeth ein plant o bynciau STEM.

"Yn benodol, rydym yn ddiolchgar i Mrs Jacqui Murray (sydd unwaith eto wedi cefnogi'r ysgol fel Llysgennad STEM), Jon Wood, Sarah Wallace, Ella Riley, Clare Davies, Jason Stratchan, Duncan Ludlow, Sian Ashton, Prifysgol Abertawe, Aston Martin, Arup, Asda, John Laver, Greer Hooper, JW & E Morris, Alun Armstrong, Andy Schofield, Vesarian, Mark Smith, a'r rhieni sydd wedi ein helpu gyda theithiau yr wythnos hon. "

"Rydym hefyd yn ddiolchgar i Mrs Coleman (athrawes Blwyddyn 6 ac arweinydd STEM) sydd wedi gweithio'n ddiflino i sicrhau fod yr Wythnos STEM wedi bod yn llwyddiant ysgubol ac fod popeth wedi rhedeg yn esmwyth."
Jeremy Malessa-Thompsom Pennaeth

Effaith ar ysgolion / sefydliadau

Mae'r ysgol wedi ehangu eu rhaglen STEM drwy greu Code Club, sy'n cael ei redeg ar gyfer disgyblion CA2 yn rheolaidd.

Mae'r ysgol bellach wedi'i chydnabod yn swyddogol yn yr adroddiad Arolygu ESTYN fel enghraifft o arfer gorau yn ymwneud â STEM â chyflogwyr lleol a gweithwyr proffesiynol STEM.

Adroddiad Arolygu Estyn:
"Mae'r wythnos STEM yr ysgol yn defnyddio ystod helaeth o fusnesau a gweithwyr proffesiynol, gan gynnwys adrannau gwyddoniaeth prifysgol, cwmnïau technoleg gwybodaeth a pherchennog siop melys lleol, i gefnogi gweithgareddau cwricwlaidd ac ymweliadau. Mae'r profiadau hyn yn gwella dealltwriaeth y disgyblion o fyd gwaith a dyheadau ar gyfer y dyfodol, er enghraifft mewn perthynas â gyrfaoedd gwyddoniaeth, technoleg a pheirianneg."

Effaith ar Lysgenhadon STEM

Mae Llysgennad STEM Jacqui Murray yn Beiriannydd Deunyddiau ac ar hyn o bryd yn Gyfarwyddwr Interim Her Batri Faraday a Phennaeth Deunyddiau Uwch yn Innovate UK. Dywed fod rôl Llysgennad STEM wedi cael effaith gadarnhaol ar ei bywyd proffesiynol. Mae ei harloesi personol gyda'r Wythnos STEM wedi arwain at ryngweithio gyda 36 Llysgennad STEM yn yr ysgol dros y 3 blynedd.

Mae y Llysgennad STEM, Alun Armstrong, â enwebwyd fel y Llysgennad STEM mwyaf Ymroddedig, wedi llunio adroddiad a rhaglen o'i sesiynau. (Ar gael ar gais). Anelodd Alun at "gyflwyno sesiwn llawn o weithgareddau yn arddangos fod pynciau STEM yn ddiddorol a chyffrous".

Roedd ei raglen yn cynnwys:

• Ymchwi i'r gofod
• Mesur
• Mae mathemateg yn hwyl
• Posau ymarferol i fynd adref

Ysbrydolwyd y disgyblion gan nodi:

• "Yn gyntaf, hoffwn ddweud wrthych pa mor ddiolchgar ydw i am i chi ddysgu fi pi (π) a Ffiseg. Nawr rwy'n gobeithio nad wyf yn anghofio eich gwers wych ar Fathemateg a Gwyddoniaeth."
• "Fe wnaethoch chi fy ysbrydoli gyda bob gair yr oeddech chi'n siarad."
• "Yn ystod eich sgwrs, fe wnaethoch fy ysbrydoli i wneud yr hyn rwy'n dymuno fel dewis gyrfa."
• "Nid oeddwn mewn gwirionedd i mewn i wyddoniaeth na'r gofod, ond rwy'n edrych ymlaen yn fawr at fy ngwers gwyddoniaeth nesaf."

"Mae llawer o'n gwesteion eisoes wedi ysgrifennu atom i ddweud ei bod yn bleser i ymweld â Oldcastle a rhoi sylwadau positif ar y disgyblion a staff anhygoel sydd gennym yn Oldcastle."
Jeremy Malessa-Thompsom Pennaeth

Mae Llysgenhadon STEM hefyd wedi cyflwyno sesiynau ar ôl ysgol i rieni megis Seryddiaeth ac Ynni Niwclear (Llysgennad STEM Mark Smith).

Cynlluniau'r dyfodol

Bydd llwyddiant Wythnos STEM yn parhau dan arweiniad Katie Lincoln (Bl 6 ac Arweinydd STEM yn yr ysgol). Nid oes amheuaeth fod nifer ac ystod y gweithgareddau yn yr wythnos STEM yn cynyddu o flwyddyn i flwyddyn

"Mae gwyddoniaeth, peirianneg, technoleg a mathemateg wedi dod yn rhan anatod o'r dysgu yn Ysgol Oldcastle. Drwy ei Wythnos Wyddoniaeth, technoleg, peirianneg a mathemateg, mae'r ysgol yn gweithio gydag athrawon, partneriaid prifysgol, a busnesau lleol a chenedlaethol i'w helpu i ddod â'r pynciau cysylltiedig hyn yn fyw."

Cyfeiriadau

• Ester: http://www.oldcastleprimary.co.uk/estyn-reports/
• Ysgol Gynradd Oldcastle: http://www.oldcastleprimary.co.uk
  https://twitter.com/OldcastleSchool
• Barry Hnddiw: http://www.barry-today.co.uk/article

Cyd-destun a Throsolwg

Mae Ipsen yn grŵp bio-fferyllol byd-eang sy'n canolbwyntio ar arloesi a gofal arbenigol. Mae gan Ipsen fusnes Gofal Iechyd Defnyddwyr sefydledig a llwyddiannus. Mae Ipsen yn gwerthu mwy na 20 o gyffuriau mewn dros 115 o wledydd, gyda phresenoldeb masnachol uniongyrchol mewn dros 30 o wledydd ledled y byd. Mae gan y Grwp fwy na 5,100 o weithwyr ledled y byd. Wrecsam yw campws 'Datblygiadau Biologics a Gweithgynhyrchu' y grŵp Ipsen, ac mae'n brif fasnachfraint niwroleg y cwmni.

https://www.ipsen.co.uk/about-us/ipsen-in-uk/north-east-wales/

Mae bron i 400 o bobl yn cael eu cyflogi yng Nghanolfan Ymchwil a Datblygu a Gweithgynhyrchu Wrecsam Mae eu gweithgarwch STEM wedi cael effaith sylweddol ar ysgolion lleol. Wedi eu lleoli ar ffin rhwng y Gogledd Ddwyrain diwydianol a Gogledd Powys sydd yn wledig maent bellach yn allweddol i weithgaredd STEM yn y rhanbarth ac yn llenwi bwlch mawr ar gyfer gweithgareddau ym maes Bioleg a Chemeg. Mae 20 o weithwyr yn Lysgenhadon, gyda mentrau recriwtio parhaus i gynyddu'r niferoedd. Mae gweithgarwch STEM wedi ehangu'n gyflym a bellach maent wedi darparu 70 o weithgareddau fel tîm; tua 100 o oriau gwirfoddoli. Daeth ymgysylltu â Ysgolion Uwchradd yn flaenoriaeth, i hyrwyddo gyrfaoedd yn Ipsen o fod yn dechnegydd i lefel graddedigion.

"Byddai'n arbennig pe bai pob ymgeisydd yn taro'r drws i lawr i weithio i Ipsen? Mae tîm o Lysgenhadon STEM yn Ipsen Wrecsam yn gwneud rhywbeth amdano! Mae'r tîm hwn wedi p brandio Ipsen ar lefel bersonol wrth helpu i fynd i'r afael â'r bwlch sgiliau STEM."
Llysgennad STEM Kevin Owen Gwyddonydd Aseptig

Effaith ar bobl ifanc

Ers cychwyn eu gweithgareddau STEM mae'r cysylltiad â disgyblion ysgolion uwchradd yn arbennig wedi cael effaith sylweddol. Yn seiliedig ar safle diwydiannol fel llawer o gyflogwyr STEM nid yw'n gweithredu mewn lleoliad gweladwy. Rhaid i'r mynediad i'r labordai gael ei reoli yn ddiogel, felly mae'r cyfle i ymgysylltu â'r gweithlu hwn naill ai yn yr ysgol neu ar y safle yn gyfle arbennig iawn.

Mae myfyrwyr Ysgol Uwchradd sydd wedi cyfarfod Llysgenhadon STEM Ipsen bellach gyda llawer gwell gwybodaeth am y sylfaen sgiliau STEM eang yn IPSEN. Mae'r safle yn cynllunio I ehangu ac felly mae angen proffilio'r ystod eang o yrfaoedd sydd ar gael gyda'r cymhwyster STEM cywir. Maent hefyd am ddatblygu sgiliau staff trwy weithgareddau ymgysylltu.

Trefnir digwyddiadau profiad gwaith ar y safle ar gyfer myfyrwyr CA4 a 5. Sydd yn cynnwys amserlen drefnus a cludiant bysiau gyda cefnogaeth gan Ipsen. Ar ôl taith safle o amgylch y labordai, rhoddir cipolwg i'r grŵp o Ficrobioleg, Bioleg y gell, Mass Spec a HPLC. Dilynir cinio gyda labordy ymarferol a thaith QC.

Mae hwn yn gyfle unigryw i fyfyrwyr weld Cemeg a Bioleg mewn sefyllfago iawn yn y gweithle. Mae disgyblion yn aml yn nodi fod hyn yn cynyddu eu brwdfrydedd am y pynciau hyn.

Effaith ar athrawon / arweinwyr

Yn gyntaf, datblygodd Llysgenhadon STEM 'Ceisiadau Bioleg yn y Byd Go Iawn' ar gyfer Ysgol Uwchradd Y Trallwng mewn ymateb i gais athro. Datblygwyd her ymarferol gan ddefnyddio offer a PPE i efelychu 'Technoleg Ystafell Lan'.

Cyn cyflwyno y gweithgaredd, cynhaliodd y Llysgenhadon STEM drafodaethau trylwyr gyda'r Pennaeth Bioleg Dave Bass ar agweddau cwricwlaidd a threfniaint y gweithdy.

Teithiodd newyddion am lwyddiant y gweithdy ymhell ac mae hyn wedi arwain at ymweliadau gan ysgolion ar draws Canol Powys a Wrecsam. Wedyn datblygodd y Llysgennad Kevin Owen weithdy microbioleg ar gyfer Ysgolion Cynradd. Maent bellach yn ymchwilio i gynnig lleoliadau Bwrsariaethau Gwyddoniaeth Nuffield ar gyfer myfyrwyr Safon Uwch. Yna, cynhyrchodd Ipsen daflenni ar gyfer Ysgolion Uwchradd sy'n cynnig cyfle sbectrwm o gynnigion ymgysylltu, a thaflen ar gyfer digwyddiadau Gyrfaoedd a chynigion cymorth ysgol.

"Diolch yn fawr i Kevin a thîm am y gweithgaredd STEM. Roedd Blwyddyn 10 wedi mwynhau y profiad a dywedodd nifer ei fod wedi gwneud iddynt feddwl yn eto am yrfaoedd ym myd gwyddoniaeth. Roedd y brwdfrydedd a ddangoswyd gan Ipsen (Llysgenhadon) yn heintus. Mae'r gweithgaredd wedi'i gynllunio'n dda a'r adnoddau heb eu hail – Doeddwn i ddim yn credu mai hwn oedd eu taith gyntaf I'r ystafell ddosbarth."
Dave Bass Pennaeth Bioleg Y Trallwng

Effaith ar ysgolion / sefydliadau

Maent wedi llenwi bwlch drwy ymgysylltiad o ansawdd i athrawon a disgyblion bioleg a chemeg. Cafodd llawer o ddisgyblion y cyfle wybod am gyfleoedd y mae bioleg a chemeg yn eu darparu y tu allan i yrfaoedd meddygol neu yrafoedd meddygol cysylltiedig. Mae recriwtio i weithgynhyrchu yn heriol.

Yn ystod y ddwy flynedd ddiwethaf mae IPSEN wedi ymgysylltu â thros 500 o ddisgyblion uwchradd gyda chyrhaeddiad cynyddol yn cysylltu ag ysgolion cynradd. Cyflawnwyd hyn trwy'r gweithdy 'Good Bugs – Bad Bugs' gan gyflwyno disgyblion cynradd i ficrobioleg.

Mae ysgolion bellach yn awyddus i fod yn rhan o 'brofiad' Ipsen.

"Mae ysgol uwchradd Maelor wedi gofyn i ni gynnal ymweliad i safle IPSEN i flwyddyn 12 ac ymweliad ysgol â'u disgyblion blwyddyn 10. Dyma'r digwyddiad cyntaf i ni gydag Ysgol Maelor Mae'n ymddangos bod Dave Bas o'r Trallwng wedi dweud pa mor wych oeddynt mewn cyfarfod maen nhw nawr am gael digwyddiadau tebyg! Newyddion gwych i'r disgyblion ac i ni ler mwyn lledaenu'r neges am rolau gwyddonwyr proffesiynol yn y byd Fferylliaeth."
Llysgennad STEM Kevin Owen

http://www.ipsen.com/

Cyd-destun a throsolwg

Mae'r Asiantaeth Trwyddedu Gyrwyr a Cherbydau yn gorff llywodraethol, ac yn asiantaeth weithredol yr Adran Drafnidiaeth. O'i Bencadlys yn Abertawe, mae'n gyfrifol am gynnal cronfa ddata o 45 miliwn o yrwyr a 39 miliwn o gofnodion cerbydau. www.gov.uk/government/organisations/driver-and-vehicle-licensing-agency

Yn 2014, fe wnaeth yr Adran Dechnoleg gysylltu â Chanolfan Llysgenhadon STEM Cymru er mwyn recriwtio a defnyddio tîm o Lysgenhadon STEM i gefnogi addysg Codio a TG mewn Ysgolion Cynradd lleol. Dan arweiniad Mark Jones, Pennaeth Prawf Diogelwch Seiber yn DVLA a Rheolwr Cydlynu TG Busnes Karen Pitt, y nod oedd recriwtio o ystod eang o arbenigwyr TG a staff gweinyddol, er mwyn darparu a chynnal cefnogaeth i Clybiau Codio yn effeithiol.

Nod y tîm yw recriwtio arbenigwyr TG a chodi ymwybyddiaeth o sylfaen sgiliau STEM eang y gweithlu ac adrannau DVLA. Ni chaiff pobl ifancna'r cyhoedd gyfle i weld natur y gwaith yn y DVLA a'i ddeall yn dda oherwydd yr amodau diogelwch uchel sydd ar y safle ac ychydig o ymwybyddiaeth flaenorol sydd ganddynt o natur eu gwaith.

Dechreuwyd gyda tîm bychan o 8 o Lysgenhadon STEM, ond bellach mae tîm o dros 30 o Lysgenhadon STEM yn gryf ac mae yn tyfu, ac yn cael eu defnyddio'n i gefnogi ysgolion neu waith yn y gymuned.

Gan weithio mewn partneriaeth â swyddogion rhanbarthol Code Club, mae y Cydlynydd Llysgenhadon STEM wedi cefnogi Llysgenhadon STEM DVLA wrth ymestyn uchelgeisiau'r rhaglen, nid yn unig i redeg Clybiau Cod mewn Ysgolion Cynradd lleol ond hefyd i fynychu Gŵyl Wyddoniaeth Prydain, Gŵyl Wyddoniaeth Abertawe, Gwyl Gwyddoniaeth Dydd Sadwrn a digwyddiadau cysylltiedig. Mae'r tîm yn hunan-gymhellol ac yn gwneud cysylltiadau gyda grwpiau cymunedol ac yn cefnogi mentrau megis cyfarfodydd clwb cod llyfrgelloedd.

Ym Mai 2015, cynhaliwyd dathliad mawr o'u gwaith gydag ysgolion lleol. Roedd gwesteion VIP yn bresennol o'r Awdurdod Lleol ac uwch reolwyr y DVLA. Dangosodd ysgolion waith disgyblion, athrawon a Llysgenhadon STEM gyda thimau yn arddangos eu sgiliau rhaglennu.

Amlygwyd fod y strategaeth hynod lwyddiannus o ymgysylltiad STEM yn cael ei wireddu yn 2017 gyda Her Cod DVLA http://dvlacodechallenge.dvla.gov.uk

Wedi'i sefydlu, ei gynhyrchu a'i gyfarwyddo gan y Llysgenhadon STEM Mark Jones a Karen Pitt ym mis Mawrth 2017, roedd y Gystadleuaeth Cymru Gyfan hon yn agored i bob Ysgol Gynradd a Grwpiau Cymunedol. Roedd tîm o 27 o Lysgenhadon STEM DVLA i gyd yn rhan o'r digwyddiad, diwrnod yn llawn egni, wedi ei reoli yn broffesiynol a'I gyflwyno can gyflwynydd BBC Cymru, Lucy Owen.

Ymhlith y beirniaid oedd Oliver Morley, Prif Swyddog Gweithredol DVLA, Arweinydd Economi a Strategaeth Cyngor Dinas Abertawe, Rob Stewart, yr Athro Faron Moller o Technocamps a Sian Ashton, Cydlynydd Llysgenhadon STEM Cymru.

Dewisodd timau o ddisgyblion un o bedwar thema i gynhyrchu a chodio gêm animeiddiad i bobl ifanc. Roedd themâu yn gysylltiedig â'r cwricwlwm (yr amgylchedd) neu'n mynd i'r afael â phynciau cymdeithasol cyfredol (gwrth-fwlio).

• Mynychodd dros 60 o ysgolion ledled Cymru y gystadleuaeth.
• Mynychodd dros 180 o blant a 150 Oedolion y rownd derfynol ar y 28ain o Dachwedd.
• Ymunodd dros 1700 o bobl â'r cyswllt byw ledled Cymru i wylio'r digwyddiad.
• Cafodd dros 600 o bleidleisiau eu bwrw ar gyfer pledleisio ar y diwrnod

Roedd gwobrau ariannol yn cael eu cynnig yn y gystadleuaeth.

Canlyniadau

• 1af: £3,000 Ysgol Gynradd Eglwys yng Nghymru Wysg (Mentor Lysgennad STEM James Osborne)
• 2il: £ 2,000 Ysgol Gynradd Our Lady ac St Michael
• 3ydd: £1,000 Ysgol Y Berllan Deg
• Ail Ddyfarniad: Ysgol Gynradd Newton £750 ac Ysgol Gynradd Gwyrosydd
• Cystadleuaeth Fideo Gorau: Ysgol Bro Gwydir

Enillodd 17 o ysgolion adnoddau EV3 Lego Mindstorm, Rasberry Pie a BBC Micro.

Porthiant Twitter: #DVLACodeChallenge

Effaith ar bobl ifanc

Mae disgyblion CA2 wedi elwa yn fawr o'r gefnogaeth gyda Code Club. Yn ychwanegol at hyn, ehangodd y tîm DVLA eu cyrhaeddiad STEM yn bwrpasol ar gyfer Gŵyl Wyddoniaeth Prydain Abertawe 2016. Arweiniodd poblogrwydd eu stondin ryngweithiol at gais i fynychu Superscience Saturdays, a Gwyl Wyddoniaeth Abertawe a fynychwyd gan 9,000 o ymwelwyr. http://www.swansea.ac.uk/swanseasciencefestival/

Yn wir, roedd yn rhaid symud y stondin i ardal fwy er mwyn darparu ar gyfer y cyfranogwyr ifanc. Mae mynychu'r digwyddiadau hyn yn cynnig cyfle i deuluoedd ymgysylltu â'r DVLA yn anffurfiol ac i Lysgenhadon STEM gael cyfle i gymryd rhan mewn digwyddiadau penwythnos.

Effaith ar athrawon / arweinwyr

Mae cyflwyno sgiliau Codio a TG yn dasg anodd i athrawon cynradd. Nid oes gan y mwyafrif hyder wrth addysgu Codio ac yn aml mae'r dechnoleg sydd ar gael yn amrywio o'r ysgol i'r ysgol.

Mae ymweliadau cefnogi wrth sefydlu'r Clwb Cod, gan gynghori ar offer TG priodol, hyfforddi'r athrawon i gynnal clwb y Cod wedi bod yn hanfodol.

Gall athrawon ddatblygu eu haddysgu TG a chodio ar gyfradd gyflymach.

Mrs. Eldridge yn emosiynol iawn ar ôl derbyn anrhegion i'r ysgol ar ran Ysgol Melin Grufydd

Effaith ar ysgolion / sefydliadau

Mae ysgolion a sefydliadau wedi bod yn gefnogol nid yn unig mewn datganiadau ond yn achos sefydliadau, rhoi arian, offer ac adnoddau i ysgolion. Mae Noddwyr Her y Cod yn cynnwys BT, Mobilize, Mulbauer, Water to Go a DMSG."

Mynychodd yr Heddlu lleol, y Gwasanaeth Tân, y Lluoedd Arfog ac 'Incredible Oceans' http://www.incredibleoceans.org rownd derfynol yr Her gydag arddangosfeydd ac offer rhyngweithiol. Mae hyn wedi ehangu'r bartneriaeth gyda chwmnïau TG a chyflogwyr lleol.

"Unwaith eto roedd yn ddigwyddiad gwych @DVLAgovuk ac roeddem yn falch o fod yn rhan ohoni! Llongyfarchiadau i'r holl enillwyr gwobrau a gobeithio y byddwch yn parhau ar eich taith codio a fydd yn dylanwadu ar TG Cymru am flynyddoedd i ddod!"
Victoria Wood, DMSG Digidol

"Mae'r dyfodol yn Ddigidol ac mae angen i Gymru weithio'n galed i adeiladu economi sy'n seiliedig ar wybodaeth technoleg. Mae sefydliadau megis Code Club a Llysgenhadon STEM yn ein helpu i annog plant yn ifanc iawn i groesawu codio mewn ffordd hwyliog a fydd, gobeithio, yn eu hannog i ddilyn addysgbellach ac yn hwyrach gweithio ym maes technoleg."
James Carnie, Mobilize

"Mae Diogelwch Ffyrdd Cymru yn falch iawn o fod yn bartner gyda'r DVLA ar gyfer Her Codio Cenedlaethol Cymru i blant rhwng 7 ac 11 oed, mewn cydweithrediad â Code Club a Chanolfan Llysgenhadon STEM Cymru. Roedd yr her yn galluogi disgyblion i ddatblygu eu sgiliau datrys problemau, cyfathrebu a gwaith tîm yn ogystal â gwella eu gwybodaeth am raglenni cyfrifiadurol mewn ffordd hwyliog ac arloesol, gyda'r cyfle i ennill gwobrau anhygoel ar gyfer eu hysgolion."
Diogelwch Ffyrdd Cymru

Mae darparu arbenigedd technegol ac offer ar gyfer ysgolion sydd â lefelau cyllid isel ar gyfer TG wedi gwella'r profiad dysgu disgyblion ac athrawon yn fawr.

Eisoes mae'r offer â enillwyd yn yr Her wedi cael ei ddefnyddio ar draws nifer o grwpiau blwyddyn mewn ysgolion. Mae codio a dadfygio gyda Lego Mindstorms wedi bod yn boiblogaidd iawn.

"Mae codio Lego yn mynd yn dda. Crëwyd codau annibynnol ac mae trafodaethau yn digwydd."
Ysgol Gynradd Wysg https://twitter.com/UskPrimary

"Yn falch iawn o'n codwyr a'n llysgenhadon STEM. Rydyn ni'n ail yn yr Her Cod DVLA ac wedi ennill £750 ar gyfer yr ysgol a gwobrau TGCh."
Athro Blwyddyn 5 Ysgol Gwyrosydd

Effaith ar Lysgenhadon STEM

Mae DVLA yn gweithio mewn lleoliadau diogelwch uchel, gydag ychydig o gyfleoedd i arddangos eu gwaith mewn amgylchedd anffurfiol neu addysgol. Wedi eu hannog gan Mark Jones a Karen Pitt, mae'r tîm wedi tyfu i 30 o Lysgenhadon STEM gyda rhaglen llwyddianus o ymgysylltiad o ansawdd uchel.

Maent wedi cynnig amrywiaeth eang o gyfleoedd i'r tîm o gefnogaeth barhaus Code Club, i ddigwyddiadau cyhoeddus a hefyd ceisiadau â gefnogir fel Cyfweliadau Ffug,Cyfarfodydd Gyrfaoedd ar gyfer myfyrwyr coleg mwy galluog a thalentog ac arddangosfeydd Realiti Rhithwir cyhoeddus. Maent hefyd wedi mynychu digwyddiadau llyfrgell lleol.

Mae 20% o dîm y Llysgenhadon STEM ar lefel Prentisiaeth bellach, 50% ar lefel gradd 50%, 10% gyda Doethuriaeth a 20% ar lefel Prentisiaeth.

Mae hyn yn cynnig proffil llwybr gyrfa eang i ddisgyblion sy'n eu cyfarfod. Cydnabuwyd Llysgenhadon STEM y DVLA yng Ngwobrau Cymru, yn ennill Gwobr cefnogaeth Clwb STEM y Cyflogwr, Llysgennad STEM mwyaf ymroddedig De Cymru, ac enwebaid ar gyfer y Gwobrau Ysbrydoliaeth STEM Cenedlaethol.

Cynlluniau'r dyfodol

Mae llwyddiant ac effaith menter y Llysgenhadon STEM bellach yn ymestyn i lefel Ysgol Uwchradd, yn fwyaf tebygol fel prosiect pontio ar gyfer CA3. Byddant yn parhau i ganolbwyntio ar CA2 gan mai dyma'r grŵp oedran cychwynnol ar gyfer ymgorffori addysg Cyfrifiadureg. Maent hefyd wedi cael eu hawdurdodi i redeg Her Cod DVLA yn 2018 ac i gynnwys elfen Ysgol Uwchradd yn y gystadleuaeth.

Mae'r cynnydd ers 2014 wedi bod yn esbonyddol, arddangosir hyn ar y proffil trydar gweithgar iawn ar gyfer rownd derfynnol Her olaf y DVLA #DVLACodeChallenge

"Mae'n bwysig, fel cyflogwyr, ein bod ni'n cefnogi datblygiad sgiliau TG mewn ysgolion a chymunedau, o addysg gynnar ac i fyny ac i lawr gwlad. Mae y DVLA mewn gwirionedd yn Asiantaeth sy'n cymryd rhan weithgar wrth annog technolegwyr o bob oed. Rydyn ni'n darparu cyfleoedd i'r rhai sydd â sgiliau digidol a thalent i gyflwyno ein gwasanaethau nawr ac yn y dyfodol."
Pennaeth Prawf Diogelwch Seiber DVLA a Llysgennad STEM Mark Jones

Cyd-destun a Throsolwg

Mae'r Llysgennad STEM Carl Mason yn Uwch Weithredwr Camera Teledu yn y BBC. Mae Carl hefyd yn beilot CPO yn yr Uwch Lynges Frenhinol CPO (adain sefydlog). Ei brif weithgaredd STEM yw fel mentor grwpiau Cwrs Cwpan Cadetiaid y Môr, gan fynd â disgyblion ar sesiynau sy'n cynnwys mordwyo a methodoleg yn ogystal â hyfforddiant hedfan. Mae'r adroddiad yn cwmpasu'r hyfforddiant Arian ac Adenydd Aur.

Mae Carl (3ydd o'r dde yn y llun) wedi'i leoli yn Abertawe ac wedi ei gofrestru gyda Llysgennad STEM yng Nghymru. Cynhelir hyfforddiant Hedfan i'r Cadetiaid Môr yn Lee ar Solent Portsmouth.

Fel Peilot CPO (SCC) mae Carl Mason yn hedfan 16 awr yn ystod yr wythnos o hyfforddiant. Mae Cadetiaid Môr yn cwmpasu awyrennau a mordwyo fel rhan o'r cwrs. Mae'r pynciau hyn yn cynnwys ystod o destunau sy'n gysylltiedig â STEM megis mathemateg a metroleg. Mae Llwybrau Uwch yn cael eu llywio mewn tywydd da.

Mae'r wythnos yn cynnwys llawer iawn o ddiwygiad yn enwedig ar bynciau craidd yr wythnos: egwyddorion hedfan, meteoroleg, peirianneg, teleffoni radio a mordwyo. Mae Carl yn cymryd rhan weithredol yn y sesiynau hyfforddi hyn yn ogystal â ennill profiad hedfan ymarferol.

Effaith ar bobl ifanc

Nod y Cadets Môr yw rhoi profiad gwahanol i'r bobl ifanc i'r ysgol. Mae dysgu'n digwydd trwy raglenni profiadol, llawer yn yr awyr agored ond mae cysylltiadau cwricwlaidd cryf gyda phynciau STEM megis mathemateg a pheirianneg.

Mae pwyslais ar sgiliau craidd megis gwaith tîm, datblygiad personol a chyfathrebu rhyngbersonol â chadetiaid eraill. Mae hyn yn caniatáu i bobl ifanc wneud ffrindiau y tu allan I'r ystafell ddosbarth neu amgylchedd y cyfryngau cymdeithasol,

Mae Lieutenant (SCC) Pether yn gwobrwyo'r Cadetiaid Môr hynny sy'n ennill yr Adenydd Aur neu 'Adenydd' mewn gorymdaith, sy'n cynnwys gwobr am y perfformiad uchaf.

Mae nifer o ddisgyblion sy'n gwneud cais i fynychu'r cwrs wedi gwneud cais i ymuno â'r Prentisiaethau yn y Llunoedd Arfog neu yn ymgeisio am gyrsiau yn y Brifysgol er mwyn dilyn gyrfaoedd yn y maes hwn.

Mae sylw da i amrywiaeth, gyda nifer o Gadetiaid yn ferched ac yn cyflawni 'Adenydd' Cadet.

Mae Cadetiaid Môr yn sefyll arholiad ysgrifenedig ar y diwrnod olaf, gan ddod a'r cyfan y maent wedi ei ddysgu yn ystold yr wythnos at ei gilydd. Mae asesiadau llafar hefyd. Mae'r asesiadau theori ac ar lafar hyn yn adeiladu hyder, gan roi profiad cyfweliad ymarferol i'r Cadetiaid hefyd.

Gan ddefnyddio glider modur Grob 109, mae cadetiaid yn ymgyfarwyddo â'r awyren ac yn ennill hyder gan ddefnyddio radio yr awyren i siarad â'r gwasanaeth tir awyr yn Lee on Solent a rheolwyr traffig awyr yn Southampton wrth lywio.

Bonws ychwanegol ym 2016 oedd gwylio 3 jet Spitfire â oedd yn cael eu defnyddio yn y ffilm 'Dunkirk'. Dangosodd yr ymweliad hwn y datblygiadau mewn technoleg a phwysigrwydd Peirianneg fel cyflawniad sylfaenol I sgiliau'r Lluoedd Arfog.

"2016–17 fu'r flwyddyn orau i'r rhaglen Hedfan Cadetiaid Môr. Yr uchafbwynt oedd fod bob aelod o'r tîm yn ymuno â'r Llynges Frenhinol fel swyddog criw awyr ac mae hyn yn dangos y cyfleoedd gwych rydym yn eu cynnig ac yn caniatáu i'n cadetiaid ehangu eu gorwelion ac agor drysau ar gyfer gyrfaoedd cyffrous."
Is-gapten (SCC) Mark Pether

Effaith ar Lysgenhadon STEM

Mae Carl yn gefnogwr parhaus i hyfforddiant y Cadetiaid Môr, gan ddefnyddio ei arbenigedd STEM i gyflwyno sesiynau sy'n cynnwys mathemateg mewn awyrennau yn ychwanegol at ei gymwysterau peilot.

Mae wedi cyflwyno sgyrsiau a DPP i Athrawon mewn cyfarfodydd rhwydweithio sy'n dangos pa mor ymarferol y gall gweithgareddau STEM fod yn gwella ac yn ysbrydoli disgyblion gyda agwedd bositif tuag at bwnc sy'n aml yn cael ei ystyried yn 'anodd' neu'n 'ddiflas'.

Mae Carl yn gwirfoddoli ei amser fel Llysgennad STEM i "helpu pobl ifanc yn eu harddegau i ddatblygu'r sgiliau a'r ymagwedd at fywyd a fydd yn eu lansio i fod yn annibynnol" (sea-cadets.org)

Cyfeiriadau

• Cadetiaid Môr: https://www.sea-cadets.org
• Wythnos Arian ac Aur: http://www.fleetairarmoa.org/news/the-sea-cadet-aviation-advanced-flying-course